Son yazılar
Yapı Analizi: AYASOFYA
Bir yapı üç ana unsur çerçevesinde oluşturulur: İşlevsellik, sağlamlık ve güzellik. Bunlar mimarinin olmazsa olmazlarıdır. Bu yazımızda sizlerle beraber bu üç unsuru ve bunların yanıda mimari ilkeleri de baz alarak Bizans tarihinde önemli bir yere sahip olan Ayasofya’yı inceleyeceğiz. 532 yılında Bizans imparatoru Justinianus dünyanın en büyük mabedini inşa etmek istiyordu. Bu yüzden üçüncü kez…
KARİYE MÜZESİ SANAT TARİHİ
VİTRUVİUS’UN DE ARCHİTECTURA(MİMARLIK ÜZERİNE ON KİTAP) KİTABINDA MİMARLIĞIN VAZGEÇİLMEZ ÜÇ ANA KURALINDAN BAHSETMİŞTİR.BU ÜÇ KURAL ŞÖYLEDİR; UTULİTAS(SAĞLAMLIK), FİRMİTAS (İŞLEVSELLİK) VE VENUSTAS(ESTETİK). BU ÜÇ KURALIN BİR DE ALTI ADET ALT BAŞLIĞI(DÜZENLEME,TASARIM,AHENK,SİMETRİ,UYGUNLUK,EKONOMİ) BULUNMAKTADIR.BU İLKELERE DAYANARAK KARİYE MÜZESİNİ İNCELEYELİM. Bizans döneminde, Edirnekapı civarında bir manastır kilisesi olarak inşa edilen Kariye, İstanbul’un fethinden kısa bir süre sonra camiye dönüştürülmüştür.…
SANTA SABİNA BAZİLİKASI
Santa Sabina bazilikası Roma’da Aventine Tepesi üzerinde bulunan tarihi bir kilisedir. Tiber Nehri’nin kuzeyi ve Circus Maximus’un doğusunda konumlanan Santa Sabina bilinen en eski Roma Bazilikasıdır. Bu haliyle orijinal kolonadlı dikdörtgen plan şemasını hala korumaktadır. Diğer birçok kiliseye kıyasen, örneğin Santa Maria Maggiore, Santa Sabina’nın geçirdiği restorasyonlar onun orijinal dekorasyonunu bozmamıştır. Roma Katolik Kilisesi’nin Dominikan…
PAMMAKARİSTOS MANASTIR KİLİSESİ
Vitruvius’a göre mimarlık güzellik , uygunluk ve dayanıklılıktan oluşur. Bu kavramlar düzen , tasarım , ahenk ,simetri ,ekonomi ve uygunluk gibi alt kavramlarından beslenir.Dayanıklılık, temellerin sağlam olup malzemenin doğru kullanılması ile olur. Uygunluk, yapının amacına ve kullanımına uygun yapılmasıdır .Güzellik yapıtın görünümünün hoş olmasına ve doğru bakışım ilkelerine göre yapılmasına dayanır. Mimarlar temel ilkeleri kendi…
YEREBATAN SARNICI
Mimarlık üç ana başlıktan oluşur. Bunlar; dayanıklılık, güzellik ve uygunluktur. Bir mimar sadece güzelliği esas alarak çalışamaz. Aksi takdirde güzel tasarlanmış bir yapı ayakta kalmayabilir. Mimarın en önemli görevi bu üç ana başlığı beraber ele almak ve bir bütün halinde çalışmaktır. Dayanıklılık, sağlam zemine yapılan temelin doğru malzeme seçilerek yapılması ile sağlanır. Uygunluk, amacına ve…
YAPI ANALİZİ: SANT’APOLLINARE BAZİLİKASI
Yeni Aziz Apollinare Bazilikası, 35 metre uzunluğunda ve 21 metre genişliğinde Teoderik tarafından 500’lü yıllarda inşa ettirilen bir geç antik çağ bazilikasıdır. Bazilika İtalya’nın Ravenna şehrinde bulunmaktadır. Helenistik türünde bir bazilika örneğidir. Constantinus Dönemi Hıristiyan Mimarisi Kilise yapısının Hıristiyanlık dinsel törenlerine özgü bir biçim kazanması ve anıtsal boyutlarda uygulanmasının ilk örnekleri imparator I. Constantinus döneminde…
MİMARLIK İLKELERİ BAĞLAMINDA AYA İRİNİ KİLİSESİ
Güzelliğin göreceli olduğu hususunda çoğumuz hemfikiriz. Ancak güzelliği de bazı durumlarda eleştirmeye başlayabiliriz. Felsefede, mimaride, sanatta güzellik, estetik terimiyle karşımıza çıkar. Bu terim güzelliği eleştirme fırsatı hatta güzelliğin doğruluğunu veya yanlışlığını tartışma hakkı verir. Platon’a göre güzel olan ideadır; Aristotales’e göre ise ahenktir, uyumdur. Shelling’e göre de subjektif ve objektif zıtlıklarının ortadan kalktığı bir eserde…
TEKFUR SARAYI
Tekfur Sarayı günümüze ulaşan nadir Bizans saraylarındandır. Ne var ki Tekfur Sarayı olarak bilinen yapı esasında bağımsız bir yapı olarak düşünülmemelidir. Yapı aslında XI. ile XV. yüzyıllar arasında imparatorluk sarayı olarak kullanılan, Blekhernai Saray kompleksinin bir parçası durumundadır. Blekhernai Saray Kompleksi’ne sonradan eklenen Tekfur Sarayı tarih boyunca farklı amaçlarla kullanılmıştır. Saray, Edirnekapı’dan (Charisius Kapısı) Theodosios…
MEZARDA TOPLANTI
Çoğumuzun korktuğu mezarların zamanında bazı insanlar için en güvenli yer olduğunu düşünün. Bu mekanın yerin derinliklerine kazılmış mezar odaları olması güvenlik duygusunu azaltacağı yere artırması da ayrı bir nokta olmuş. Katakombların Erken Hristiyanlık Döneminde toplanma alanı olarak kullanılmasının sebebi azınlık olan Hristiyanların insanların gözünden uzak aynı zamanda güvenli bir mekan arayışıydı. Katakomblar uzun zaman boyunca…
Hristiyanlığın sembolü Vaftizhaneler
Hıristiyanlık inancının sakramentlerinden birisi olan vaftiz, eylemsel anlamda yıkanmayı, dini anlamda ise arınma/kutsanmayı ifade eder. Vaftiz, Yeni Ahit’te İsa’nın ölümü olarak suya dalma, İsa’nın dirilmesi olarak sudan çıkma eylemleriyle örtüşür. Vaftizin terimsel anlamı; vaftiz olacak kişinin,kilisede yetkili olan görevli tarafından Baba, Oğul ve Kutsal Ruh adına günahlarının affedilmesi, aynı zamanda suya dalarak yeni bir hayata…
BİZANS MİMARİSİ
Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılmasının ardından Doğu Romanın başkenti olan Bizans’a önce Konsantinapolis sonra İstanbul adı verilmiştir. Bizans İmparatorluğu 4-15 yüzyılları arasında hakimiyetini sürdürerek tarihte önemli bir yer kazanmıştır.bir milenyumdan falza yaşayan bu imparatorluk Avrupa’da Orta çağ ve rönesans mimarlığını etkin bir şekilde etkilemiş,1453 yılında İstanbul’un fethinden sonra ise Osmanlı mimarisini etkilemiştir. Bizans mimarisi 6.yy’da I.…
STUDİOS MANASTIRI
HAGİOS IOANNES PRODROMOS KİLİSESİ İMRAHOR İLYAS BEY CAMİİ (Resim 1: Yapının doğusuna dıştan bakış) İstanbul’un var olmasına dini yapılar önemli bir rol oynamaktadır.Bu dini yapıların en eskisi ‘Studios Manastır Kilisesi’ dir.İstanbul’un Samatya ilçesinde,Yedikule’ye yakın bir bölgede yer almakta ve bugün İmrahor İlyas Bey Camii adıyla bilinmektedir. Ayasofya’ya bağlı olarak faaliyet göstermektedir. Yapı 5.yüzyılın ikinci…
ST. PİERRE ANIT MÜZESİ
(Resim 1: St.Pierre Anıt Müzesi ) St. Pierre Kilisesi, Asi Nehri’nin batısında, Hac Dağı’nın batı eteklerinde yer alır. Kesin inşa tarihi bilinmemekle birlikte Aziz Petrus’un ilk kez vaaz verdiği yer olduğuna inanılan mağaranın dışına, Hıristiyanlığın Roma Devleti tarafından resmi din olarak kabul edilmesinden sonra yapılan eklemelerle kilise formunu kazanmıştır. MS 1. yüzyılın ilk yarısında ortaya…
KARİYE KİLİSESİ
Günümüzde varlığını sürdürmeye Kariye Müzesi olarak devam eden yapı, aslında aynı adla anılan bir manastırın ana kilisesi imiş. Fakat bu bölgenin tarihi bu manastırın yapılışından da önceye dayanıyor. Onuncu yüzyılın sonlarında yaşamış üst düzey bir bürokrat, aynı zamanda yazar ve aziz olan Symeon Metaphrastes, erken Hristiyanlık döneminde; 298 yılında seksendört müridi ile birlikte şehit olan…
AZİZ POLYEUKTOS KİLİSESİ
Anikia, iyi bir dindar olarak annesi Placidia ve büyük annesi Licinia Eudoksia ve büyükbüyük annesi Athenis Aelia Eudokia’nın banilik geleneğini devam ettirmiş ve erkenHıristiyan ve erken Bizans dönemi için çok önemli bir kadın bani olmuştur.Lucinia Eudoksia (422-462), 440-450 arasında Azize Euphemia’ya ithaf edilen kiliseyikurmuş, kızı Placidia 461-472 arasında kilisenin süsleme programı yapmış ve AnikiaIuliana ise…
JUSTINIANUS KÖPRÜSÜ
JUSTINIANUS KÖPRÜSÜ , kuzey-batı Anadolu’da Marmara Bölgesinde Sakarya’nın Serdivan ilçesinde bulunan Erken Bizans Dönemine ait bir taş köprüdür. Köprü , Doğu Roma İmparatoru 1.JUSTINIANUS tarafından m.s.558-561 yıllarında yaptırılmıştır.Başkent Konstantinopolis(İstanbul) ile imparatorluğun doğu vilayetleri arasındaki ulaşımı kolaylaştırmak için inşa ettirilmiş olduğu kabul edilmektedir.Justinianus döneminde SASANİ DEVLETİ ile yaşanan savaşlar sırasında imparatorluğun doğuya ulaşması için stratejik öneme…
ERKEN HRİSTİYANLIK DÖNEMİNDE KİLİSENİN GELİŞİMİ
Yaşamdaki her şey gelişme tabidir. Canlılar bu gelişimin en hızlı gözlenebildiği gruptur ancak cansız olarak gördüğümüz varlıklar da gelişir büyür hatta yaşlanırlar ve ölürler. Yapılar bunun en güzel örneklerindendir. Birçok akım zamanla günümüzde olduğu halini almıştır. Kiliseler de buna dahil yapılardır. Bu günkü hallerini almaları çoğu yapıda olduğu gibi bir süreç gerektirmiştir. İlk kiliseler aklımızda…
MONTE CASSINO MANASTIRI
Monte Cassino veya Monte Cassino Manastırı olarak bilinen yapı Dünyanın en önemli manastırlarından biridir. Aziz Benedict tarafından M.S. 529 yılında eski bir Apollo tapınağının yıkıntıları üzerine kurulmuştur. Manastır 520 m yüksekliğinde Monte Cassino tepesinde inşa edilmiştir. Aynı zamanda bu tepe yapıya da ismini vermiştir. Monte Cassino Manastırı stratejik konumundan dolayı tarihte bir çok yıkıma uğramıştır.…
LATERAN BAZİLİKASI
Latern Bazilikası Roma’da bulunmaktadır. Roma’da bulunan dört bazilikadan en eskisidir. Ayrıca Roma’da bulunan piskoposta burada kalmaktadır. M.S. 314 yılında Constantin tarafından Roma’da yapılmış önemli bir kilisedir. Yapıldığı tarihteki orjinal haliyle günümüze kadar gelememiştir. Çeşitli deprem ve yangınlara maruz kalmış bu yüzden de bir çok restorasyona tabi tutulmuştur. Lateran Bazilikası en kapsamlı restorasyonu 15. yüzyılda geçirmiştir.…
DİĞER HAYAT : YERALTI ŞEHİRLERİ
Romalıların baskısından kaçan ilk Hristiyanlar, toprağı oyarak yer altı kentleri yapmışlar ve buralarda saklanarak yaşamlarını sürdürmüşlerdir. İlk Hristiyanların sığındıkları bu yer altı mezarlarına katakomp denir. Katakomplar; uzun galeriler, küçük odalar ve geçitler şeklindedir. 4. yüzyıldan sonra yerlerini kiliselere bırakan katakomplar dinsel ziyaret yerlerine dönüşmüştür. Kapadokya yöresinde yer altı şehirleri kuran ilk Hristiyanlar, girişleri kolayca fark…
HRİSTİYANLIĞIN DOĞUŞUNA TANIKLIK EDEN YAPILAR: MARTYRİUMLAR
İnançlarda çoğunlukla o inanç uğruna mücadele verip hayatını kaybeden kişiler “şehit” olarak anılır. Hristiyan kültüründe de din uğruna ölenler “martyr” olarak adlandırılmıştır. Roma İmparatorluğunda Hristiyanlığın kabulüyle birlikte bu yeni inancın getirileri mimari üslupta da hissedilmiştir. Anıt mezar/heroon anlayışı daha önceki dönemlerdeki gibi sadece savaş kahramanları, zenginler veya asiller için değil martyrler için de inşa edilmeye…
AYA İRİNİ KİLİSESİ
BİZANS’IN İLK KİLİSESİ , OSMANLI’NIN İLK MÜZESİ Görsel: https://www.istanbul.net.tr/ İSTANBUL’DA BİZANS TARAFINDAN İNŞA EDİLİP İSTANBULU’UN FETHİNDEN SONRA CAMİYE DÖÜŞTÜRÜLMEMİŞ TEK KİLİSE AYA İRİNİ AYNI ZAMANDA OSMANLI’NIN İLK MÜZESİ OLARAK DA KARŞIMIZA ÇIKIYOR. Görsel: https://tr.wikipedia.org/ İstanbul da yapılmış en eski kilise olan Aya İrini ,I.Kostantin tarafından IV.yy.’da inşa edilmiştir.Kostantin şehri yeniden kurarken İstanbul’u imparatorluğun başkenti yapar…
ERKEN HRİSTİYAN,BİZANS VE OSMANLI MİMARİSİNİN HARMANLANDIĞI ŞAHESER AYASOFYA
Bizans tarihinin en gözde yapısı olan,adı hagia sophia (kutsal bilgelik) anlamına gelen kilise, kubbeli bir bazilikadır.Bu bazilika uzunca bir süre katedral işlevi görmüştür.Tarih içinde depremler ya da insanlar tarafından yağmalanmalara ve tahribata uğrayan Ayasofya bir çok kez restore edilmitir.Son yapının inşası 532 yılında tüm şehir halkı tarafından 5 yıl gibi kısa bir sürede tamamlanmıştır. O…
ERKEN DÖNEM BİZANS MİMARİSİ
ERKEN DÖNEM BİZANS 330 yılından 726 yılına kadar süren dönemde, başlangıçta tamamen Roma kültürü hâkimdir. Sanat ve mimarlikta özellikle 4. ve 5. yüzyıllarda, Antik Roma sanatından çok unsur yer alır. Bu nedenle bu dönem “Geç Antik Çağ” olarak da adlandırılmaktadır. Ama bu yavaş yavaş değişir, Hıristiyan kültürü ağır basmaya başlar. 6.yüzyıldan başlayarak Bizans kültürü yavaş…
AZİZ PETRUS BAZİLİKASI
Vatikan şehir devletinin tam ortasında bulunan Aziz Petrus Bazilikası ve meydanı bugün dünyada en çok ziyaret edilen alamdır. Hristiyanlar için büyük değere sahip olan bazilika ve meydanı, yılın her günü, buradaki dini öneme sahip yerleri ve eserleri görmek için gelen binlerce insanı ağırlamaktadır. Vatikan ve Aziz Petrus Bazilikası her yıl milyonlarca Hristiyan’ın hacı olmak için…
ERKEN HRİSTİYAN-BİZANS 